20.03.2008: dag 248: Sandakan - Sukau

Op tijd uit bed. Enkele heerlijke roti’s met citroenijsthee bij ‘Habeeb’ zorgen voor een compleet en spotgoedkoop ontbijt.
Mister Ku, onze Chinese taximan is stipt op de afspraak aan het hotel. Met zijn Landrover rijden we het binnenland van Borneo in. Geen donkere wouden meer maar volledig ontgonnen gebied met eindeloze palmplantages. Maleisië is ’s werelds grootste producent van palmolie. De kruinen van de palmen schermen alle zonlicht af. De bodem onder de palmen is dood. Sproeimiddelen vernietigen alle leven. Deze eenzijdige industriële gewassen putten de grond uit en laten geen andere begroeiing meer toe.
Een brede weg slingert zich door de heuvels. Chinese werkplaatsen en ondernemingen die gebaseerd zijn op houtbewerking, machinebouw en metaalindustrie bezetten grote percelen grond langs de weg.
We verlaten de hoofweg en na enkele kilometers stoppen we bij de ‘Gomantong Caves’. In een gigantische kalkstenen grot nestelen vijftig meter hoog tegen de muren duizenden kleine zwaluwen samen met evenveel vleermuizen. De zon werpt stralen licht naar beneden door gaten die zijn ingestort. Bij het binnenkomen overvalt ons de penetrante geur van mest, urine en rottigheid. Houten loopbrugjes leiden in het halfduister langs druipende en glimmende wanden met donkerbruine ‘vlekken’: slapende kakkerlakken! In het midden van de donkere kathedraal ligt metershoge stinkende smurrie van neergevallen zwaluw- en vleermuizenpoep. Miljoenen kakkerlakken, duizendpoten, krabben en andere kruipende griezels met sprieten wriemelen en verteren de bruine brij. Het resultaat is een enorme composthoop die contstant in beweging lijkt. Pure horror! Op het hout en de leuningen van de loopbrug ligt een vettige en glibberige laag uitwerpselen, bruine, witte en gele kakkerlakken kruipen erover. Niet blijven stilstaan, niets aanraken, doorlopen voetje voor voetje, en vooral niet uitglijden in de troep beneden! Je ergste nachtmerrie wordt dan werkelijkheid ...
Hoog tegen de gewelven hangen trossen piepende vleermuizen. De zwaluwen nestelen nog hoger tegen het ontoegankelijke plafond van de grot. Drie maal per jaar worden de nesten verwijderd. De volgende oogst is in april. Langs touwladders klimmen de ‘plukkers’ naar boven en verwijderen de nesten als de jongen zijn uitgevlogen. Een levensgevaarlijk karwei! Een kilo oogst levert vijfhonderd euro op! De gevarenpremie is blijkbaar hoog. De nesten, gebouwd met het speeksel van de zwaluwen zijn een dure delicatesse die vooral in China als zwaluwnestsoep in exclusieve restaurants wordt geserveerd. Gomantong is één van de weinige plaatsen in Zuidoost-Azië waar deze zwaluwnesten geoogst kunnen worden.
Sukau ligt aan de oevers van de Kinabatangan of de Grote Bruine River. Het is een beschermde zone en vooral bekend als laatste woongebied van de merkwaardige ‘neusaap’. Onze lodge ligt nogal afgelegen aan de rivier; vervoer terug naar Sandakan is schaars en duur. We spreken met mister Ku af om morgenvroeg terug te rijden en laten hem hier ook overnachten.
We reserveren een bootje voor een twee uur durende tocht langs de oever. Het woud en het beschermde gebied rond de rivier is erg beperkt; slechts enkele honderden meters oever zijn intact woud, erachter is alles gekapt en beginnen de palmplantages.
We hebben geluk: enkele troepen 'neusapen' doen zich tegoed aan rijpe vijgen, hoog in de takken. Het zijn merkwaardige beesten met dikke buiken en een lange grappige neus. De bewoners noemen hen ook wel ‘Dutch Monkees’ ... om evidente redenen ...
Ever verder rust een Orang Utan: een volwassen mannetje leunt tegen een dikke tak, hoog in de kruin van een boom. Hij verstopt zich als we dichterbij willen. Enkele neushoornvogels zoeven voorbij. Kleurrijke ijsvogels speuren naar vis. De dwergolifanten laten zich vandaag niet zien en de krokodillen blijven onzichtbaar in het diepe water.
Het avondeten staat klaar: kip in een saus van kaneel en kruidnagel, groenten en rijst.
Een dag in het teken van beestjes ...